Czym są studia pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia?

Stojąc przed wyborem studiów, zazwyczaj zastanawiamy się, które wybrać. Pod uwagę bierzemy nie tylko kierunek, ale również czas trwania nauki i tytuł, jaki możemy uzyskać. W Polsce kierunki studiów dzielimy na licencjackie i inżynierskie (zwane również studiami I stopnia), magisterskie lub inżynierskie (II stopnia), jednolite magisterskie oraz doktoranckie (III stopnia). Jak długo trwają każde z nich?

Szukasz informacji o stopnaich i ocenach na studiach? Mamy na ten temat osobny artykuł: Stopnie i oceny na studiach

Studia licencjackie i inżynierskie – tytuł licencjata i inżyniera

Studia licencjackie trwają 3 lata, czyli 6 semestrów, a studia inżynierskie trwają zazwyczaj 3,5 roku (7 semestrów). Podstawowym warunkiem dostania się na studia licencjackie i inżynierskie jest zdanie matury oraz osiągnięcie wynikami wymaganego progu punktowego danej uczelni (swoje punkty obliczyć możesz tutaj). Kierunki pierwszego stopnia możemy studiować w trybie dziennym (zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku) oraz w trybie zaocznym (zajęcia odbywają się w weekendy, zazwyczaj co dwa tygodnie). Na studiach inżynierskich, w zależności od uczelni, tryb zaoczny może trwać 4 lata. Studia dzienne z reguły są darmowe, nie uiszczamy za nie innych opłat niż podstawowe opłaty przy procesie rekrutacji. Tryb zaoczny studiów jednak wymaga zapłacenia tzw. czesnego, czyli opłaty za pobieraną naukę, ustalaną w zależności od uczelni. Niektóre uczelnie umożliwiają również studiowanie zdalne, bez konieczności odwiedzania uczelni. Tytuł licencjata nadawany jest absolwentom, którzy zdali egzaminy i napisali i obronili swoją pracę licencjacką. Tytuł inżyniera, analogicznie wymaga zdania egzaminów oraz obronienia swojej pracy inżynierskiej. Zdobycie tych tytułów umożliwia podjęcie studiów drugiego stopnia.

Różnice między studiami licencjackimi a inżynierskimi

Poza czasem trwania studiów, studia licencjackie i inżynierskie różnią się jeszcze kilkoma cechami. Studia inżynierskie traktowane są jako trudniejsze od licencjackich, gdyż w trakcie nauki duży nacisk stawiany jest na przedmioty techniczne i ścisłe. Studenci pojmują dużo wiedzy specjalistycznej, a co za tym idzie – ilość godzin zajęć praktycznych jest znacznie większa niż w przypadku licencjatu. Co więcej, do uzupełnienia studiów inżynierskich do stopnia inżyniera magistra wystarczy 1,5 roku. Choć w trakcie trwania studiów licencjackich ilość nabywanej wiedzy jest równie duża, co w przypadku „inżynierki”, to jednak absolwenci z tytułem inżyniera postrzegani są przez potencjalnych pracodawców jako kandydaci atrakcyjniejsi.

Studia magisterskie i jednolite magisterskie – tytuł magistra

Studia magisterskie drugiego stopnia trwają od 1,5 roku do 2 lat i możemy je podjąć tylko wówczas osiągnięcia tytułu licencjata lub inżyniera. Aby zostać magistrem, musimy ukończyć studia, otrzymać zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego oraz napisać i obronić pracę magisterską.

Studia jednolite magisterskie nie wymagają wcześniejszego studiowania i trwają od 4,5 roku do 6 lat (w zależności od kierunku). Obecnie w Polsce jednolite studia magisterskie możemy podjąć na kierunkach: analityka medyczna, farmacja, fizjoterapia, kierunek lekarski, kierunek lekarsko-dentystyczny, pedagogika przedszkolna, wczesnoszkolna i specjalna, prawo, prawo kanoniczne, psychologia, weterynaria.

Wybierając się na studia jednolite, nie musimy martwić się pisaniem i bronieniem pracy licencjackiej lub inżynierskiej. Nasza nauka ukierunkowana jest prosto na otrzymanie tytułu magistra. Oczywiście tak jak w przypadku studiów drugiego stopnia, czeka nas zdanie egzaminów oraz obronienie swojej pracy magisterskiej.

Studia doktoranckie – tytuł doktora

Na studia doktoranckie decydują się głównie osoby zamierzające samodzielnie konstruować badania i przeprowadzać logiczne wnioskowania. Studia trzeciego stopnia podejmują również osoby chcące kontynuować karierę jako wykładowca na uczelniach wyższych. Aby móc ubiegać się o tytuł doktora należy najpierw uzyskać tytuł magistra lub magistra inżyniera. Następnie po czterech latach, podczas których studenci uczęszczają na wykłady, sami je prowadzą i robią badania, należy zdać egzaminy doktorskie w określonym zakresie, przedstawić i obronić rozprawę doktorską oraz zdać egzamin z nowożytnego języka obcego.

Uzyskany tytuł doktora umożliwia ubieganie się o stopień naukowy doktora habilitowanego, który nadawany jest podczas tzw. postępowania habilitacyjnego. Aby ubiegać się o tytuł doktora habilitowanego, należy przedstawić osiągnięcia naukowe lub artystyczne, uzyskane po otrzymaniu stopnia doktora. Ważny jest wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej. Wysoko punktowana jest również tzw. aktywność naukowa.

Uzyskując tytuł doktora habilitowanego, osoba staje się samodzielnym pracownikiem akademickim. 

Od tytułu doktora habilitowanego dzieli nas krótka droga do tytułu profesora. Aby zostać profesorem, należy posiadać znaczny dorobek naukowy, w który wlicza się przygotowanie książki profesorskiej oraz wypromowanie co najmniej dwóch doktorów.

Studia artystyczne i medyczne – ile trwa nauka?

Studia artystyczne mogą wydawać się bardziej skomplikowane niż te tradycyjne. Nic bardziej mylnego. Studia artystyczne nie różnią się trybem lub czasem trwania od standardowych studiów pierwszego lub drugiego stopnia. W zależności od wybranego kierunku zmianom ulegać może jego specyfikacja lub ilość godzin praktycznych. Inne aspekty pozostają takie same. 

Studia medyczne wymagają przede wszystkim zdawania egzaminu maturalnego z przedmiotów takich jak biologia i chemia, nierzadko w procesie rekrutacji wliczają się również fizyka i matematyka. Najczęściej kierunek ten wybierają przyszli lekarze, fizjoterapeuci, pielęgniarki, dietetycy, ale również farmaceuci i analitycy medyczni. Studia lekarskie trwają 6 lat (12 semestrów), inne kierunki mogą trwać krócej w zależności od uczelni. Aby zostać specjalistą z dziedziny medycyny, należy jeszcze odbyć roczny staż, a następnie specjalizację trwającą 5 lat, na którą dostają się najlepsi studenci.

Zmiana kierunku w trakcie studiów

Podjęcie studiów wiąże się z niemałym stresem dla przyszłych studentów. W natłoku informacji często podjąć można pochopną decyzję, ukierunkowaną wieloma argumentami. Należy jednak pamiętać, że kierunek studiów zawsze można zmienić i to nawet w trakcie trwania roku akademickiego bez czekania na kolejne procesy rekrutacyjne. Zdarza się, że po pierwszym semestrze studenci czują, że wybór jednak nie spełnia ich oczekiwań lub czują się po prostu źle. Nic nie stoi na przeszkodzie zmiany kierunku.

Od czego zacząć?

Na wstępie warto zapoznać się z regulaminem uczelni, który określa, jakie warunki należy spełnić, aby dostać się na dany kierunek. Warunki te ustalane są przez rektorów w zależności od danej uczelni. Wymagania są różne, często brana jest pod uwagę średnia ocen ze zmienianego kierunku lub różnice programowe. Zdecydowanie łatwiej jest zmienić kierunek, wybierając inny na tej samej uczelni, gdyż w pierwszym roku studiów wiele zajęć ma charakter ogólny i pokrywa się z podstawą programową innych kierunków. Jeśli myślimy o całkowitej zmianie uczelni, należy sprawdzić, czy programy nauczania nie będą znacznie odbiegały od poprzedniego programu. Warto też dowiedzieć się, czy zaliczenia zdobyte na zmienianym kierunku będą brane pod uwagę na nowej uczelni, co zdecydowanie ułatwiłoby wdrożenie się w nowy tryb nauki.

Potrzebne dokumenty

Aby ubiegać się o zmianę kierunku studiów, musimy złożyć podanie do dziekana wybranego przez nas wydziału. Zazwyczaj wszystkie dokumenty znajdują się na stronie uczelni lub bezpośrednio w sekretariacie wydziału. W podaniu musimy wskazać, od którego semestru i w jakim trybie chcemy rozpocząć naukę na nowym kierunku. Dodatkowo musimy przedstawić wszystkie dotychczas zaliczone przedmioty oraz ksero indeksu. Większość uczelni wymaga również przedstawienia przez dziekanat wykazu przebiegu studiów oraz przedmiotów zaliczonych przez studenta wraz z ocenami. We wniosku znaleźć się musi logiczne uzasadnienie ubiegania się o zmianę kierunku. Dokument należy złożyć przed rozpoczęciem semestru, od którego chcemy rozpocząć naukę (do końca sesji poprzedzającego semestru). 

Zgoda na przeniesienie

W przypadku gdy student uzyska zgodę od dziekana na przeniesienie, musi uzupełnić różnice programowe wskazane przez uczelnię. Jeśli nie zrobi tego w wyznaczonym czasie, może zostać skreślony z listy studentów. Nadrobienie zaległości jest obowiązkiem osoby zmieniającej kierunek i podstawą do dalszego studiowania nowego kierunku. Im dłużej student będzie zwlekał ze zmianą kierunku, tym więcej materiału będzie musiał przyswoić samodzielnie. 

Zmiana trybu studiów

Zmiana trybu studiów ze stacjonarnego na niestacjonarny lub odwrotnie również jest możliwa i wymaga złożenia odpowiednich dokumentów. Zmieniając tryb z dziennego na zaoczny nie powinniśmy napotkać problemów, gdyż takie rozwiązanie jest dla uczelni po prostu korzystniejsze – uczelnia nie traci studenta, a dodatkowo na jej konto wpływa czesne. Problemy mogą pojawić się przy zmianie trybu zaocznego na dzienny, gdyż uczelnia nie pobiera już opłat za naukę. Dodatkowe trudności może napotkać student, który za zadanie będzie miał nadrobienie szczegółowego materiału, przerabianego w tygodniu podczas studiów stacjonarnych. 

Aby uniknąć niepotrzebnego stresu i wielu nocy poświęconych na nadrabianie materiału, warto dokładnie przemyśleć swój wybór studiów, bez ulegania modzie czy poradom osób dookoła. Oczywiście może się zdarzyć, że wymarzony kierunek okaże się wtopą, dlatego na pomoc przychodzą prawa studenta i możliwość zmiany kierunku. Pamiętajmy, że żadna uczelnia nie przypina nas do siebie żelaznym łańcuchem już na stałe. Studia są po to, abyśmy mogli rozwinąć swoje umiejętności i stali się lepsi w tym, co lubimy, dlatego też nie czujmy się zobowiązani kończyć kierunku, który nam nie służy. Powodzenia!